भारतामध्ये शेतकऱ्यांसाठी एक खास योजना आहे. तिचं नाव आहे प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना. ही योजना शेतकऱ्यांना पैसे देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेत सरकार शेतकऱ्यांना वर्षातून 6,000 रुपये मदत करते. हे पैसे तीन भागांत दिले जातात. प्रत्येक भागात 2,000 रुपये दिले जातात. हे पैसे थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जातात. ही योजना 2019 मध्ये सुरू झाली आणि आज लाखो शेतकऱ्यांना याचा फायदा झाला आहे.
आता 20वा हप्ता येणार आहे. 18 जुलै रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी बिहारमधील मोतीहारी शहरात कार्यक्रमाला जाणार आहेत. या कार्यक्रमात ते 20वा हप्ता जाहीर करू शकतात. जर हे झाले, तर देशभरातील कोटी शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळेल. मोदी याआधीही अशा हप्त्यांची घोषणा करतात, त्यामुळे यावेळीही तसं होण्याची अपेक्षा आहे.
19वा हप्ता 24 फेब्रुवारी 2025 रोजी आला होता. त्यानंतर जवळपास चार महिने झाले आहेत. त्यामुळे शेतकरी आता उत्सुकतेने पुढच्या हप्त्याची वाट पाहत आहेत. हे पैसे शेतकऱ्यांसाठी खूप महत्त्वाचे आहेत कारण त्यांना शेतीसाठी बियाणे, खते, औषधे खरेदी करायची असतात. पैसे वेळेवर मिळाले तर त्यांना कर्ज घेण्याची गरज कमी होते.
या योजनेत पैसे वर्षातून तीन वेळा मिळतात. एप्रिल ते जुलै पहिला हप्ता, ऑगस्ट ते नोव्हेंबर दुसरा हप्ता आणि डिसेंबर ते मार्च तिसरा हप्ता मिळतो. त्यामुळे वर्षभर शेतकऱ्यांना थोडाफार पैसा मिळत राहतो. सध्या पहिल्या हप्त्याचा कालावधी आहे, त्यामुळे 31 जुलैपर्यंत 20वा हप्ता येऊ शकतो.
2019 पासून आजपर्यंत या योजनेचा मोठा फायदा झाला आहे. जवळपास 10 कोटी शेतकऱ्यांना याचा लाभ मिळाला आहे. आतापर्यंत सरकारने 3.64 लाख कोटी रुपये शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा केले आहेत. ही मोठी रक्कम आहे. या योजनेमुळे छोटे आणि गरीब शेतकरी खूप खुश आहेत.
या योजनेत पैसे थेट बँक खात्यात येतात. त्यामुळे भ्रष्टाचार कमी होतो आणि कोणत्याही मधल्या व्यक्तीला पैसे मिळत नाहीत. पैसे आल्यावर शेतकऱ्यांना मोबाईलवर मेसेज येतो, ज्यात किती पैसे आले, कोणत्या तारखेला आले, याची माहिती असते.
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांकडे स्वतःची शेती असावी, आधार कार्ड बँक खात्याशी जोडलेलं असावं आणि ई-केवायसी पूर्ण असावी. डॉक्टर, इंजिनिअर, सरकारी नोकरी करणारे आणि आयकर भरणारे लोक या योजनेतून वगळलेले आहेत.
महाराष्ट्रात शेतकऱ्यांसाठी अजून एक योजना आहे – नमो शेतकरी महा सन्मान निधी योजना. यात देखील वर्षाला 6,000 रुपये मिळतात. म्हणजे महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना एकूण 12,000 रुपये मिळतात.
मोदी 18 जुलैला हप्ता जाहीर करतील अशी अपेक्षा आहे. घोषणा झाल्यानंतर काही दिवसांत पैसे खात्यात जमा होतात. कधीकधी तांत्रिक अडचणींमुळे थोडा उशीर होऊ शकतो, पण पैसे नक्की मिळतात.
भविष्यात सरकार ही योजना आणखी चांगली करण्याचा विचार करत आहे. पैसे वाढवण्याची शक्यता आहे कारण शेती खर्च वाढतो आहे. ही योजना शेतकऱ्यांच्या जीवनात खूप बदल घडवत आहे. त्यामुळे सर्व पात्र शेतकऱ्यांनी आपली कागदपत्रे पूर्ण ठेवावीत आणि योजनेचा फायदा घ्यावा.