अलिकडच्या काळात सोनं आणि चांदी या मौल्यवान धातूंचे भाव सतत वाढत होते. पण आता यामध्ये मोठा बदल झाला आहे. सध्या दोन्ही धातूंचे दर कमी झाले आहेत. ही घट खूप दिवसांनी झाली आहे, त्यामुळे दागिने किंवा गुंतवणूक करण्याचा विचार करणाऱ्यांसाठी ही एक चांगली संधी आहे.
चांदीच्या किमतीत मोठी घट झाली आहे. आधी चांदीचा दर ₹१,०७,००० प्रति किलो होता, पण आता तो ₹१,०६,१९४ झाला आहे. म्हणजे चांदीचा दर ₹८०६ नी कमी झाला आहे. जीएसटीसह चांदीचा एकूण दर ₹१,०९,३८९ प्रति किलो झाला आहे. चांदी घेणाऱ्यांसाठी हा दर आकर्षक वाटू शकतो.
सोन्याचे दरही कमी झाले आहेत. २४ कॅरेट सोनं, जे सगळ्यात शुद्ध मानलं जातं, त्याचा दर आधी ₹९८,९३६ होता, आता तो ₹९६,०५५ प्रति १० ग्रॅम झाला आहे. म्हणजे ₹३०४ नी घट झाली आहे. २३ कॅरेट सोनं जे दागिन्यांसाठी वापरतात, त्याचा दर ₹३०३ नी कमी होऊन ₹९५,६७० झाला आहे. २२ कॅरेट सोनं, जे सर्वसामान्य लोक जास्त वापरतात, त्याचाही दर ₹२८० नी कमी होऊन ₹८७,९७६ झाला आहे.
सोने आणि चांदीचे दर “इंडिया बुलियन अँड ज्वेलर्स असोसिएशन” ही संस्था ठरवते. हे दर जीएसटीशिवाय असतात. पण खरेदी करताना ग्राहकांना जीएसटी आणि इतर खर्च भरावा लागतो. दररोज सकाळी ५ आणि दुपारी १२ वाजता सोन्याचे दर अपडेट केले जातात. हे दर जागतिक बाजारावर अवलंबून असतात.
भारताच्या वेगवेगळ्या शहरांमध्ये सोनं-चांदीचे दर थोडे वेगळे असतात. हा फरक सामान्यतः ₹१,००० ते ₹२,००० पर्यंत असतो. कारण यामध्ये वाहतूक खर्च, स्थानिक कर आणि मागणी-पुरवठ्याचा फरक असतो.
या दरात झालेल्या घटीचं मुख्य कारण म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील बदल. डॉलरचा दर, इतर देशांची आर्थिक स्थिती आणि भारतीय बाजारात सणसमारंभ संपल्यानंतर मागणी कमी होणं – यामुळे दर कमी झाले आहेत. काही लोक आता दुसऱ्या गुंतवणुकीकडे वळत आहेत, त्यामुळेही सोनं-चांदीची मागणी कमी झाली आहे.
जर कोणी सोनं-चांदी खरेदी करणार असेल, तर त्यांच्यासाठी हा योग्य वेळ आहे. पण खरेदी करताना बाजाराचा नीट अभ्यास करणं आवश्यक आहे. दररोजचे दर बघून योग्य वेळी खरेदी केली तर फायदा होऊ शकतो.
खरेदी करताना नेहमी विश्वासार्ह आणि प्रमाणित दुकानदाराकडूनच खरेदी करावी. हॉलमार्क असलेलं सोनं घ्यावं, जेणेकरून गुणवत्तेची खात्री मिळेल.
गुंतवणुकीसाठी जर सोनं घ्यायचं असेल, तर नाणं किंवा बार स्वरूपात घेणं जास्त योग्य असतं. दागिन्यांमध्ये मेकिंग चार्ज लागतो, त्यामुळे गुंतवणुकीसाठी ते कमी फायदेशीर ठरतं.
बाजार तज्ञ काही म्हणतात की ही घट तात्पुरती आहे आणि पुन्हा दर वाढतील. काहींचं म्हणणं आहे की दर आणखीही कमी होऊ शकतात. पण दीर्घकाळासाठी पाहिलं, तर सोनं-चांदी ही नेहमीच सुरक्षित गुंतवणूक मानली जाते.
सध्याचा दर कमी झाल्यामुळे खरेदीदारांसाठी ही एक छान संधी आहे. पण कोणतीही खरेदी करण्याआधी बाजार समजून घेणं, दरांचा अभ्यास करणं आणि संयम राखणं खूप गरजेचं आहे.