भारत हा शेतकऱ्यांचा देश आहे. शेतकरी आपल्या शेतात अन्नधान्य पिकवतात. ते आपल्यासाठी, म्हणजे सर्व लोकांसाठी अन्न उगमवतात. म्हणूनच त्यांना “देशाचा कणा” म्हटलं जातं.
आपल्या देशात खूप लोक थेट किंवा आडपणे शेतीवर अवलंबून आहेत. पण शेतकऱ्यांना अनेक अडचणी येतात. उदा. पाऊस न पडणे, खूप पाऊस पडणे, वादळ, किंवा बाजारात मालाचे कमी पैसे मिळणे. अशा वेळी शेतकऱ्यांना मदतीची गरज असते.
PM किसान योजना म्हणजे काय?
सरकारने शेतकऱ्यांसाठी एक चांगली योजना सुरू केली आहे. याचे नाव आहे – प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना. ही योजना फेब्रुवारी 2019 मध्ये सुरू झाली.
या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना थोडे थोडे पैसे सरकारकडून मिळतात. हे पैसे शेतीसाठी वापरता येतात – उदा. बियाणे, खते, औषधं खरेदीसाठी.
या योजनेत किती पैसे मिळतात?
या योजनेमध्ये वर्षाला 6,000 रुपये दिले जातात. हे पैसे 3 वेळा मिळतात. प्रत्येक वेळी 2,000 रुपये दिले जातात.
हे पैसे वर्षात पुढील तीन महिन्यांमध्ये मिळतात:
- डिसेंबर ते मार्च
- एप्रिल ते जुलै
- ऑगस्ट ते नोव्हेंबर
हे पैसे थेट शेतकऱ्याच्या बँक खात्यात जमा होतात. यामुळे कोणीही पैसे मध्येच अडवू शकत नाही.
शेतकरी हे पैसे कशासाठी वापरतात?
- बियाणं, खते, औषधं घेण्यासाठी
- शेतीसाठी छोटे यंत्र घ्यायला
- काही वेळा मुलांच्या शिक्षणासाठी किंवा औषधोपचारासाठी
- या पैशांमुळे शेतकऱ्यांना सावकाराकडून कर्ज घ्यावं लागत नाही
योजना कोणासाठी आहे?
कोण पात्र आहे?
- ज्यांच्याकडे स्वतःच्या नावावर शेती आहे असे शेतकरी
कोण पात्र नाही?
- सरकारी नोकर किंवा निवृत्त कर्मचारी
- डॉक्टर, वकील, सीए सारखे व्यावसायिक
- ज्यांचं शेती संस्थेच्या किंवा कंपनीच्या नावावर आहे
नोंदणी कशी करायची?
शेतकरी खालील मार्गांनी नोंदणी करू शकतात:
- जवळच्या कृषी कार्यालयात जाऊन
- pmkisan.gov.in या वेबसाइटवर
- कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये
- पीएम किसान मोबाईल अ‍ॅप वापरून
हप्ता कधी मिळतो?
- आतापर्यंत 18 हप्ते मिळाले आहेत
- 18 वा हप्ता – 5 ऑक्टोबर 2024 ला मिळाला
- 19 वा हप्ता – मे 2025 मध्ये मिळणार
- हप्ता वेळेवर मिळाल्यामुळे शेतकऱ्यांना खरीप हंगामासाठी तयारी करता येते
हप्ता मिळालाय का हे कसे तपासायचे?
- pmkisan.gov.in वेबसाइटवर “Beneficiary Status” मध्ये जाऊन आधार क्रमांक टाका
- पीएम किसान अ‍ॅप वापरूनही माहिती मिळवता येते
- 155261 या टोल-फ्री नंबरवर फोन करून माहिती मिळवता येते
- जवळच्या कृषी कार्यालयात जाऊनही तपासणी करता येते
अडचणी कोणत्या येतात?
- वर्षाला 6,000 रुपये काही शेतकऱ्यांसाठी कमी वाटतात
- आधार कार्ड किंवा बँक खात्यात गोंधळ होतो
- काही वेळा पैसे चुकीच्या खात्यात जातात
- जे शेतकरी जमीन भाड्याने घेतात, त्यांना याचा लाभ मिळत नाही
- काहींना योजनेबद्दल माहितीच नसते
या योजनेत काय सुधारणा करता येतील?
- रक्कम 10,000 रुपये केली जावी
- प्रत्येक गावात नोंदणीसाठी शिबिरे घ्यावीत
- ज्यांच्याकडे जमीन नाही, पण शेती करतात, त्यांनाही समाविष्ट करावे
- अडचणी सोडवण्यासाठी स्वतंत्र केंद्र असावे
- जिथे इंटरनेट नाही, तिथे माहिती देण्यासाठी मोबाईल व्हॅन पाठवावी
PM किसान योजना शेतकऱ्यांसाठी उपयोगी आहे. थोडे पैसे असले तरी ते वेळेवर मिळाले, तर त्याचा फायदा होतो.
ही योजना शेतकऱ्यांसाठी एक मोठा आधार आहे. वेळेवर मदत मिळाली, तर शेतकरी चांगली शेती करू शकतो.